Ο Αζίζ είναι 23 χρόνων. Από το Αφγανιστάν. Έφτασε με ένα δουλεμπορικό στη Μυτιλήνη πριν από επτά χρόνια. Έκανε αίτηση για άσυλο το 2008. Καμία ειδοποίηση. Δεν έχει χαρτιά. Επιχείρησε τέσσερις φορές να φύγει. Την τελευταία φορά, πριν από ένα μήνα, τον έπιασαν αστυνομικοί στην Ηγουμενίτσα και με τα λίγα χρήματα που είχε πάνω του, του έκοψαν εισιτήριο με το λεωφορείο για να επιστρέψει στην Αθήνα. Έφτασε στις τρεισήμισι τη νύχτα και περπατούσε στην Αχαρνών.
«Συνήθως δεν κυκλοφορούσα τέτοιες ώρες. Το αργότερο στις 10 ήμουν σπίτι γιατί είχα ακούσει πολλές ιστορίες. Τους είδα να έρχονται από απέναντι. Ήταν 5 ή 6 άτομα, γεροδεμένοι με κοντό μαλλί, γύρω στα 25 με 30. Δεν τους πρόσεξα καλά. Θυμάμαι μόνο ότι ένας, καθώς περπατούσε, έβαζε μαύρα γάντια. Δεν πήγε όμως το μυαλό μου στο κακό», αφηγείται ο Αζίζ, στους ανθρώπους του Δικτύου Καταγραφής Ρατσιστικής Βίας. «Χωρίς καμία προειδοποίηση με περικύκλωσαν. Δεν μπόρεσα να τους ξεφύγω. Άρχισαν να με χτυπούν στο πρόσωπο. Ζαλίστηκα κι έπεσα κάτω. Συνέχισαν με κλωτσιές παντού. Με είδαν που δεν κουνιόμουν και με άφησαν. Έτσι ξαφνικά όπως ήρθαν, έτσι κι έφυγαν. Χωρίς να μιλήσουν, τίποτα».
«Φώναξα βοήθεια αλλά δεν ήταν κανένας εκεί. Στο νοσοκομείο πήγα το άλλο πρωί. Η μύτη μου ήταν σπασμένη και το μάτι μου κλειστό από το πρήξιμο. Μου είπαν πως ήμουν τυχερός που δεν έβγαλαν μαχαίρι».
«Δεν μπορώ να μείνω άλλο εδώ. Φοβάμαι πολύ. Θέλω να πάω στην Ιταλία ή τη Γαλλία, κάπου που ισχύουν οι νόμοι, όχι όπως εδώ. Αν με σκότωναν εκείνο το βράδυ, κανείς δεν θα έκανε κάτι. Τι είναι ένας ξένος; Τίποτα».
… και κάποιοι «Ευρωπαίοι»…
Τις μέρες που η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (unhcrGreece) φιλοξενούσε στην ιστοσελίδα της την αφήγηση του Αζίζ, το κέντρο μελετών Europolitics δημοσίευσε ανάλυση για την ευρωπαϊκή πολιτική στο μεταναστευτικό, στην οποία επισημαίνεται ότι «η αλληλεγγύη δεν αποτελεί προτεραιότητα μπροστά στις μεταναστευτικές ροές, καθώς τα περισσότερα κράτη- μέλη τάσσονται κατά της ιδέας επιμερισμού του βάρους των μεταναστών και της διάνοιξης νόμιμων οδών υποδοχής.
Το θέμα της μετανάστευσης θα τεθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 26ης και 27ης Ιουνίου, αλλά η διαπίστωση παραμένει ίδια: Πέραν της «ανάγκης ενίσχυσης της πολιτικής για την επαναπροώθηση» των παράτυπων μεταναστών προς τη χώρα προέλευσης ή τη χώρα διέλευσης, οι 28 δεν εμφανίζονται ιδιαίτερα “φιλόδοξοι” για την περίοδο πέραν του 2014. Αυτό διαπιστώνεται και σε έγγραφο της ελληνικής Προεδρίας για το μέλλον των ευρωπαϊκών πολιτικών στους τομείς της δικαιοσύνης, της μετανάστευσης και της συνεργασίας για την ασφάλεια, που συζητήθηκε από τους υπουργούς Εσωτερικών στις 5 Ιουνίου στο Λουξεμβούργο.
Στον απόηχο των ευρωεκλογών, από τις οποίες ισχυροποιήθηκαν εθνικιστικά και λαϊκιστικά κόμματα που στην κορυφή της ατζέντας τους (στην καλύτερη εκδοχή) έχουν μια Ευρώπη περίκλειστη για τους μετανάστες, οι υπουργοί Εσωτερικών που συναντήθηκαν στο Λουξεμβούργο περιορίστηκαν στην διαπίστωση ότι είναι ανάγκη να επαναξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα και η ποιότητα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στους τομείς της δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων, «μετά από 15 χρόνια έντονης δραστηριότητας». Όπου ως «δραστηριότητα» νοείται το μεταναστευτικό ρεύμα προς την Ευρώπη από την Αφρική και την Ασία. Ωστόσο οι υπουργοί, αλλά και τα έγγραφα εργασίας των Ευρωπαίων ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δεν υπεισέρχονται σε λεπτομέρειες για την από κοινού αντιμετώπιση της «δραστηριότητας».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμφωνα με το Europolitics δείχνει να αφήνει σε δεύτερη μοίρα το θέμα της δημιουργίας νέου νομοθετικού πλαισίου, προκρίνοντας την εφαρμογή των υφιστάμενων αποφάσεων για την υποδοχή αιτούντων άσυλο και τη διαχείριση των αιτήσεών τους, έως το 2015.
Είναι σαφές, σύμφωνα με το Europolitics, ότι τα μελλοντικά σχέδια της Επιτροπής «μπαίνουν στο ράφι». Ιδίως η σκέψη για «διαδικασία προστατευμένης εισόδου», που θα επέτρεπε στους μελλοντικούς αιτούντες άσυλο να αποφύγουν το «ενδεχομένως θανάσιμο ταξίδι» στη θάλασσα. Η διαδικασία αυτή θα προέβλεπε την έκδοση «ανθρωπιστικής θεώρησης εισόδου» και την από κοινού διαχείριση αιτημάτων εκτός ευρωπαϊκού εδάφους, κυρίως μέσω των ευρωπαϊκών πρεσβειών. Το Συμβούλιο όμως απαντά «όχι», σχολιάζει το Europolitics, παραθέτοντας μάλιστα αναφορά της ελληνικής Προεδρίας στην οποία επισημαίνεται ότι «για τη νόμιμη μετανάστευση ατόμων που προέρχονται από τρίτες χώρες, η σειρά των προτεινόμενων από την Επιτροπή μέτρων προκάλεσε προβληματισμό στα κράτη μέλη». Σύμφωνα με το έγγραφο της ελληνικής προεδρίας «δεν υφίσταται συναίνεση ως προς την ιδέα ενός μηχανισμού μετεγκατάστασης μεταναστών, παρά το γεγονός ότι αρκετά κράτη αντιλαμβάνονται τη λογική συνέπεια της αρχής της αλληλεγγύης».
Κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας χάθηκε η ευκαιρία να δημιουργηθεί ένα ισχυρό μέτωπο των κρατών του ευρωπαϊκού νότου που υφίστανται τις πιέσεις από το μεταναστευτικό ρεύμα. Παρόλο που οι χώρες αυτές έχουν κάθε λόγο – και εξαιτίας της ύφεσης – να αξιώνουν την αλληλεγγύη των εταίρων ώστε να βρεθεί πολιτική λύση στο μείζον ζήτημα της παράτυπης μετανάστευσης. Όσο όμως οι νοτιοευρωπαίοι εθελοτυφλούν, ή επιδίδονται σε ασκήσεις ισορροπιών και πολιτικής ορθότητας για να μην ενοχλήσουν τους ισχυρούς πυλώνες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, η αλληλεγγύη παραμένει κενό γράμμα και ενισχύονται ανησυχητικά οι εθνικιστές και ξενοφοβικές πολιτικές ομάδες.
