Η Γιορτή των Ζευγάδων, ένα έθιμο που τιμά τους γεωργούς και την παραδοσιακή καλλιέργεια της γης, αναβιώνει κάθε χρόνο στο Ίππειος της Λέσβου. Την Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025, ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού διοργανώνει και πάλι αυτή την ιδιαίτερη γιορτή, συνεχίζοντας μια παράδοση που συνδέεται άμεσα με τη γεωργική ζωή και την ευλογία των ανθρώπων που εργάζονται στη γη.
Η λέξη “ζευγάς” προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό «ζεύγνυμι», που σημαίνει «δένω μαζί», και αναφέρεται στον γεωργό που όργωνε τα χωράφια του με τη βοήθεια ζευγαριού βοδιών ή αλόγων. Στη Λέσβο, η γεωργία είχε πάντα κεντρικό ρόλο στην τοπική οικονομία και κοινωνία, με τους ζευγάδες να αποτελούν βασικό πυρήνα της αγροτικής παραγωγής. Η γιορτή αυτή, με τις θρησκευτικές και λαϊκές της εκδηλώσεις, αποτελεί φόρο τιμής σε αυτούς τους ακούραστους εργάτες της γης.
Η πομπή και το μνημόσυνο των ζευγάδων
Σύμφωνα με το έθιμο, η γιορτή ξεκινά μετά τη θεία λειτουργία από την εκκλησία του Αγίου Προκοπίου, με μια πομπή που καταλήγει στο ξωκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους. Εκεί τελείται το μνημόσυνο των ζευγάδων, συνοδευόμενο από αρτοκλασία και τη μνημόνευση των ονομάτων των ζευγάδων των χωριών Ιππείου και Συκούντας. Η θρησκευτική τελετή αποτελεί υπενθύμιση της προσφοράς των παλιών αγροτών, που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην καλλιέργεια της γης και στη διατήρηση των παραδοσιακών καλλιεργητικών πρακτικών.
Το παραδοσιακό φαγητό και η κοινωνική διάσταση της γιορτής
Μετά την τελετή, ακολουθεί η διανομή παραδοσιακού φαγητού, που φέρνει κοντά την τοπική κοινότητα. Το γεύμα αυτό, βασισμένο σε συνταγές που έχουν τις ρίζες τους στην αγροτική διατροφή του νησιού, περιλαμβάνει συχνά όσπρια, ψωμί ζυμωτό και κρέας μαγειρεμένο με απλά, αγνά υλικά. Πρόκειται για ένα έθιμο που συμβολίζει τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη των κατοίκων της υπαίθρου, διατηρώντας άσβεστη τη μνήμη των ζευγάδων και αναδεικνύοντας τη σημασία της γης και της καλλιέργειάς της στη ζωή των ανθρώπων.
Παρελθόν και η διατήρηση της παράδοσης
Η Γιορτή των Ζευγάδων στο Ίππειος αποτελεί έναν ζωντανό συνδετικό κρίκο με το παρελθόν. Σε μια εποχή όπου οι σύγχρονες τεχνολογίες αλλάζουν διαρκώς τη γεωργία, η αναβίωση τέτοιων εθίμων διατηρεί την ιστορική μνήμη και τον σεβασμό προς τους προγόνους. Παρόμοιες γιορτές πραγματοποιούνται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, αποδεικνύοντας τη βαθιά πολιτισμική αξία της αγροτικής παράδοσης και τη σημασία της για τις τοπικές κοινωνίες. Η συμμετοχή των κατοίκων και η διατήρηση αυτού του εθίμου δείχνει ότι, παρά τις αλλαγές των καιρών, η αγροτική κληρονομιά παραμένει ζωντανή και σεβαστή, ενώ η γη και οι άνθρωποι που την καλλιεργούν συνεχίζουν να τιμώνται με τον τρόπο που τους αξίζει.
