Το κατώτερο -και αρχαιότερο- στρώμα της υπαίθριας θέσης Ροδαφνίδια, κοντά στις θερμές πηγές του Λισβορίου στη Λέσβο, αποκάλυψε αρχαιολογική έρευνα που διήρκησε έξι βδομάδες και ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2024.
Η Νένα Γαλανίδου, καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και υπεύθυνη του ερευνητικού προγράμματος, τόνισε τη σημασία της προστασίας της περιοχής και της κήρυξης της ως αρχαιολογικού χώρου.
«Η φετινή ανασκαφική εξόρμηση μάς έδωσε ιδιαίτερη χαρά γιατί εντοπίσαμε το κατώτερο στρώμα, που συνδέεται με καταρρακτώδη βροχή και ό,τι αυτή ‘κατέβασε’ στα Ροδαφνίδια. Το στρώμα αυτό υπολογίζαμε να το αποκαλύψουμε περίπου ένα με ενάμιση μέτρο πιο χαμηλά, αλλά ένα ρήγμα στο σκάμμα μάς το έφερε πιο πάνω από ό,τι το περιμέναμε. Ήταν απρόσμενο εύρημα αυτό και φροντίσαμε να το αποκαλύψουμε σε μεγάλη έκταση έτσι ώστε τα επόμενα χρόνια να το διερευνήσουμε ανασκαφικά οριζοντίως και καθέτως. Αυτό το στρώμα είναι και το αρχαιότερο στην όλη στρωματογραφική ακολουθία της παλαιολιθικής θέσης και περιέχει τα παλαιότερα ευρήματα», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Νένα Γαλανίδου, καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, υπεύθυνη του μακροχρόνιου ερευνητικού προγράμματος του Πανεπιστημίου, που αποκαλύπτει την αρχαιότερη αρχαιολογική θέση στο Αιγαιακό αρχιπέλαγος.
Η ευρείας κλίμακας ανασκαφή αποκάλυψε την ύπαρξη πανάρχαιων αρχαιολογικών καταλοίπων και επιβεβαίωσε τη μοναδικότητα της Λέσβου ως κέντρου συναλλαγών και μεταναστεύσεων πριν από χιλιάδες χρόνια. Μέσω επιφανειακών ερευνών, η ομάδα ανακάλυψε παλαιολιθικά ευρήματα σε διάφορες τοποθεσίες του νησιού, οι οποίες σχετίζονται με τις πρώτες ανθρώπινες δραστηριότητες.
Η ερευνητική ομάδα, αποτελούμενη από φοιτήτριες και ερευνητές από διάφορες χώρες, συμμετείχε σε μια ‘αρχαιολογική γιορτή’ που συνδύασε την έρευνα με την εκπαίδευση. Στο αρχαιολογικό εργαστήριο του Λισβορίου, χρησιμοποιήθηκαν σύγχρονες τεχνολογίες για την καταγραφή και μελέτη των ευρημάτων.
Η Νένα Γαλανίδου αναφέρει ότι οι σύγχρονες μέθοδοι έρευνας περιλαμβάνουν τη χρήση γεωπληροφορικής και τρισδιάστατης σάρωσης, κάτι που καθιστά τη διαδικασία της αρχαιολογικής ανασκαφής πιο αποτελεσματική και ακριβή.
Η καθηγήτρια αναφέρεται στη σημασία της συνεργασίας ανάμεσα σε ελληνικά και ξένα ιδρύματα για τη σύγχρονη αρχαιολογική έρευνα, η οποία είναι πλέον διεθνοποιημένη και απαιτεί συνεργασία πολλών ειδικοτήτων.
Να θυμίσουμε οτι η πανεπιστημιακή ανασκαφή έχει φέρει στο φως από το 2012 έως σήμερα εκατοντάδες παλαιολιθικά ευρήματα της Αχελαίας τεχνολογικής παράδοσης -κοπτικά εργαλεία, πυρήνες και αποκρούσματα-, μιας παράδοσης που ξεκινά πριν από 1.700.000 και τελειώνει πριν από 200.000 έτη. Όμοια ευρήματα θα βρει κανείς πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα ανατολικά, στην κεντρική Ανατολία ή νοτιοανατολικά της Λέσβου, στη Συροπαλαιστίνη.
Τα ευρήματα από τα Ροδαφνίδια είναι μοναδικά τόσο σε αριθμό όσο και σε χαρακτηριστικά σε όλη την Βαλκανική χερσόνησο και τη δυτική Ανατολία, και επιβεβαιώνουν τη σπουδαιότητα της Λέσβου ως σταυροδρόμι μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής πριν από τουλάχιστον 300 χιλιάδες χρόνια.
